Wanneer een vereniging oprichten

Een vereniging is een samenwerkingsvorm tussen twee of meer personen (leden) met een gemeenschappelijk doel. Verenigingen zijn er in twee soorten. Voor een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid hebt u een notariële akte nodig, met daarin de statuten van de vereniging. Richt u een vereniging op zonder notariële akte, dan heeft de vereniging slechts beperkte rechtsbevoegdheid. Een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid mag minder en ook bestuurders van zo'n vereniging zijn hoofdelijk aansprakelijk voor schulden van de vereniging.

U kunt een vereniging oprichten bij notariële akte, onder­handse akte of mondelinge afspraak. Daarvan kan alleen de vereniging die bij notariële akte is opgericht volledig rechtsbevoegd zijn.

De statuten zijn het belangrijkste document van elke vereniging. Hierin staan de regels van de vereniging, de uitvoeringsregels zijn meestal neergelegd in een huishoudelijk reglement. Bijvoorbeeld over de manier van vergaderen, besluitvorming en gebruik van een verenigingslocatie.

Wilt u de vereniging bij notariële akte oprichten, dan moeten de statuten een aantal verplichte onderdelen bevatten. De naam en het doel van de vereniging moeten worden vermeld, en ook de verplichtingen die de leden tegenover de vereniging hebben. Verder moet duidelijkheid verschaft worden over de manier waarop de algemene vergadering bijeen wordt geroepen en bestuurders worden benoemd en ontslagen. Net als bij de stichting moet ook in de statuten worden bepaald waar het geld en de goederen van de vereniging heen gaan als de vereniging wordt ontbonden, dan wel de manier waarop die bestemming wordt vastgesteld.

Belangrijke kenmerken van de vereniging

1. Het doel van een vereniging mag niet kunnen leiden tot verstoring van de openbare orde of aantasting van de goede zeden en niet in strijd zijn met de wet.
2. Een vereniging mag winst maken en fondsen vormen. Die moeten overigens wel ten goede komen aan het gemeenschappelijke doel. Het maken van winst en het verdelen daarvan onder de leden mag geen verenigingsdoel zijn.
3. In een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid bent u als bestuurder – naast de vereniging – volledig aansprakelijk voor het gehele bedrag van de schulden van de vereniging.
4. De regels van het verenigingsrecht schrijven voor hoe u de vereniging intern moet organiseren en op welke manier u de verslaglegging en financiële verantwoording naar uw leden en derden moet inrichten.
5. De algemene vergadering van een vereniging bestaat uit alle leden samen. Elk lid heeft daarin een stem. Bij grote verenigingen wordt de algemene vergadering samengesteld uit afgevaardigden van de leden.
6. Bij de beoordeling van eventuele aansprakelijkheid van bestuursleden van een vereniging geldt de wettelijke regel dat elke bestuurder zijn bestuurstaak behoorlijk moet vervullen. Het bestuur is collectief aansprakelijk als er sprake is van – verwijtbaar – onbehoorlijk bestuur. Pas na goedkeuring door de ledenvergadering van het jaarverslag en het gevoerde beleid wordt de collectieve aansprakelijkheid opgeheven.